راه کنترل چشم و نگاه نکردن به نامحرم

پرسش:آیا می شود اصلا چشم آدم به نامحرم نیفتد، همانطور که شنیدم بعضی ها اصلا تا به حال چشمشان به نامحرم نیفتاده مگر می شه؟ فکر کنم غیر ممکنه؟ راهش را به ما نشان دهید. خیلی ممنون. لطفا جواب دهید؟پاسخ:کنترل چشم تابعی از روح تقواست که اگر در آدمی پدیدار شد به تبع آن کنترل چشم نیز به دنبال آن خواهد آمد و راهی که  صد درصد گناه نکردن در تمام زندگی را تضمین کند برای افراد عادی بشر چیز سهلی نیست؛ زیرا انسان موجودی مختار و دارای  تمایلات گوناگون است. و با عزمی آهنین و مبارزه‏ای دائمی و تدریجی با نفس می‏توان به چنین جایگاه رفیعی دست یافت. در خصوص سوال شما  در خصوص سوال شما ابتدائا لازم به ذکر است که مواجهه با نامحرم امری است اجتناب ناپذیر، شما یکی از افراد این جامعه هستید و به همین منظور لازم هست با افراد این جامعه اعم از زن و مرد ارتباط داشته باشید و نیازهای خود را مرتفع سازید، و این مشکلی نیست که بتوان با قرار دادن حائلی بین زن و مرد آنرا حل کرد در نتیجه شما خواه ناخواه نگاهتان به نامحرم خواهد افتاد. در خصوص افرادی که اشاره کرده اید همانطور که خودتان هم گفته اید امکان اینکه نگاهشان به نامحرم نیفتد نیست ولی این افراد اینقدر ملکه تقوا را در وجودشان پرورانده اند که اصلا متوجه نامحرم نمی شوند شاید برای خود شما هم پیش آمده باشد وقتی تمرکز فکری در موضوع خاصی داشته باشید بدون اینکه خودتان بخواهید متوجه بعضی از مسائل دورو برتان نمیشوید و جالب است بدانید همین موضوع مطرح شده توسط شما (نگاه به نامحرم) در بعضی مواقع امکان دارد از حرمت خارج و حتی حالت وجوب به خودش بگیرد و یا اینکه مباح شود، مثل اینکه شما مأمور حفاظت از منطقه ای باشید که طبیعتا لازم است ورود و خروج افراد مختلف را دقیقا چک کنید، اینجا نگاه به نامحرم بر حسب اقتضای شغلی شما حرمتش برداشته و واجب می شود یا اینکه شما برای خواستگاری تشریف ببرید، در اینجا هم حرمت برداشته شده و نگاه شما نگاه مباح خواهد بود. حال تنها کاری که شما باید انجام دهید این است که چه بکنید تا نگاهتان نگاه حرام نشود. خداوند متعال برای اینکه حریم ناموس مسلمانان حفظ شود، نگاه های هوس آلود را از طرف زن و مرد نامحرم، ممنوع اعلام کرده و به رسول اعظم فرموده است: )قُلْ لِلْمُؤْمِنینَ یغُضّوا مِنْ أَبْصارِهِمْ .... وَ قُل لِّلْمُؤْمِنَتِ یغْضضنَ مِنْ أَبْصارِهِنَّ)؛[1] ای رسول ما! به مردان مومن بگو چشم های خود را از نگاه به نامحرمان فروگیرند ... و به زنان با ایمان نیز اعلام کن تا دیدگان خود را از هر نامحرمی فروگیرند. برای مصونیت جامعه از انحرافات جنسی، بهترین راه «پوشش اسلامی» و «اجتناب از نگاه های حرام» است؛ چرا که نگاه به نامحرم، زمینه فسادهای بعدی را فراهم می کند و به قول باباطاهر: ز دست دیده و دل هر دو فریاد که هر چه دیده بیند دل کند یاد بسازم خنجری نیشش ز فولاد زنم بر دیده تا دل گردد آزاد رسول خدا(صلی الله علیه و آله) فرمود: «النَّظَرُ سَهْمٌ مَسْمُومٌ مِنْ سِهَامِ إِبْلِیسَ فَمَنْ تَرَکهَا خَوْفاً مِنَ اللَّهِ أَعْطَاهُ اللَّهُ إِیمَاناً یجِدُ حَلَاوَتَهُ فِی قَلْبِه؛نگاه به نامحرم، تیری از تیرهای شیطان است. هر کس آن را به خاطر ترس از خدا ترک کند، خداوند نیز به او ایمانی می بخشد که در دلش لذت شیرینی آن را احساس می کند.» [2] خداوند متعال وعده داده است که هر کس از نگاه های حرام چشم بپوشد، لذت ایمان را به او بچشاند.در تاریخ، قصه حضرت یوسف و داستان ابن سیرین در این زمینه معروف است. آیت الله سید محمد هادی میلانی در مورد شیخ رجبعلی خیاط فرمود است: او به خاطر کفّ نفس و خویشتن داری در نگاه به حرام، مورد عنایت خداوند قرار گرفت.[3] پیامبر اکرم درباره نگاه های هوس آلود، به نتیجه و عکس العمل تکوینی آن نیز اشاره کرده و فرموده است: «عفُّوا عَن نساء الناس تَعِفَّ نُساءَکم؛[4] در مورد زنان مردم عفت بورزید تا دیگران نیز در مورد زنان شما عفت بورزند و زنان شما از تعرض نامحرمان در امان بمانند». هر که باشد نظرش در پی ناموس کسان پی ناموس وی افتد نظر بوالهوسان آن گرامی در سخن دیگری، به رهاورد اُخروی اجتناب از نگاه حرام می پردازد و می فرماید: «کُلُّ عَیْنٍ بَاکِیَةٌ یَوْمَ الْقِیَامَةِ إِلَّا ثَلَاثَ أَعْیُنٍ عَیْنٍ بَکَتْ مِنْ خَشْیَةِ اللَّهِ وَ عَیْنٍ غُضَّتْ عَنْ مَحَارِمِ اللَّهِ وَ عَیْنٍ بَاتَتْ سَاهِرَةً فِی سَبِیلِ اللَّه تمام چشم ها در روز قیامت گریان خواهد شد، مگر چشمی که از خوف و عظمت خدا بگرید، و چشمی که از حرام بسته شود، و چشمی که در راه خدا شب ها بیدار بماند و شب زنده داری کند».[5] امام صادق (ع) فرمود: « إِیَّاکُمْ وَ النَّظْرَةَ فَإِنَّهَا تَزْرَعُ فِی الْقُلُوبِ الشَّهْوَةَ وَ کَفَی بِهَا لِصَاحِبِهَا فِتْنَة ، نگاه کردن بعد از نگاه کردن (تکرار نگاه) در قلب آدمی تخم شهوتی را کشت می کند که از جهت فتنه بودن برای صاحب نگاه کافی است».[6] بالاخره پیامبر خدا، عذاب سخت الهی را در انتظار کسانی می داند که به زنان نامحرم بی محابا نگاه کنند و هرگز از عواقب آن پروایی ندارند. آن بزرگوار فرمود: مَنْ مَلَأَ عَیْنَهُ حَرَاماً یَحْشُوهَا اللَّهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ مَسَامِیرَ مِنْ نَارٍ ثُمَّ حَشَاهُمَا نَاراً إِلَی أَنْ تَقُومَ النَّاسُ ثُمَّ یُؤْمَرُ بِهِ إِلَی النَّارِ «هر کس چشمان خود را از نگاه به زن نامحرم پرکند (و با خیال راحت به این نگاه خود ادامه دهد)، خداوند متعال در روز قیامت میخ های آتشین به چشمان او فرو خواهد برد و بعد از رسیدگی به کار مردم، دستور خواهد داد که او را به آتش جهنم بیندازند»[7] موارد  زیر در این زمینه بسیار سودمند است، ولی هیچ یک را تضمین قطعی نمی‏توان به حساب آورد. بلکه تضمین نهایی، در نفس و عزم  راسخ خود انسان است: 1- کوچک نشمردن هیچ گناهی هرچند به نظر صغیره باشد. 2- عزم جدی و آهنین بر ترک معصیت و مراقبت جدی و دائمی نسبت به تمام افعال خود. 3- شرط نمودن با خدا مبنی بر ترک معصیت و هم‏چنین از او استعانت جستن. 4- هر گاه فکر گناه و وسوسه آن به ذهن آمد بلافاصله آن را از لوح ذهن خارج کردن و توجه خود رابه خدا و امور شریفه مشغول داشتن. جدیت و موفقیت در این امر پیروزی بزرگی است و در واقع دفع دشمن شیطان نفس از همان خاکریزاول است. قرآن مجید در وصف پارسایان می‏فرماید: إِنَّ الَّذِینَ اتَّقَوْا إِذَا مَسهُمْ طائفٌ مِّنَ الشیطانِ تَذَکرُوا فَإِذَا هُم مُّبْصِرُونَ[8] پرهیزگاران هنگامی که گرفتار وسوسه‏های شیطان شوند، به یاد (خدا و پاداش و کیفر او) می‏افتند؛ و (در پرتو یاد او، راه حق را می‏بینند و) ناگهان بینا می‏گردند 5- مطالعه و تفکر پیرامون عواقب سوء و وخیم گناه. در این رابطه مطالعه کتب پیرامون معاد بسیار نافع و لازم است. 6- خود را همواره در محضر حق تعالی دانستن و او را به یقین در همه حال مراقب و بینای به افعال خود نگریستن. 7- توجه به چهره کریه و زشت واقعی سیئات. برای ترک معاصی لازم است در بسیاری از موارد انسان از مکروهات و چه بسا از برخی مباحات نیز چشم پوشد تااو را به انجام زشتی‏ها نزدیک نسازند. 8- در حد ممکن دوری جستن از مکان ها و شرایطی که آدمی را به گناه ترغیب می‏نماید. 9- تقویت اراده. 10- محاسبه نفس همه روزه و در صورت رخداد خطا خود را محاکمه و توبیخ نمودن و بلافاصله استغفار کردن. 11- مطالعه پیرامون زندگی پارسایان و زاهدان و مطالعه کتب اخلاقی و ... . 12-  هنگام صحبت کردن با نامحرم خیره به صورت آنها نگاه نکنید چنانچه قرآن می فرماید: «قل للمؤمنین یغضوا من ابصارهم؛ به مؤمنان بگو چشمان خود را فرو بندند» همین دستورالعمل را برای زنان نیز دارد «قل للمؤمنات یغضضن من ابصارهن». 13- جملات مربوط به گناه و پیامدهای گناه را جلوی خود نصب کنید و هر از چند گاهی آن جملات را تغییر دهید و جملات جدیدتر با الفاظ دیگری را جایگزین کنید و سعی کنید این جملات را هر روز چند بار بخوانید. بهترین راه منصرف کردن نگاه و دیده، بازداشتن نگاه از تیزی و خیره نگاه نمودن است. حضرت علی (ع) فرمود: «کسی که چشم  خود را پایین اندازد، دلش آسوده گردد، تأسف کمتر خورد و از نابودی در امان ماند»[9]. هم‏چنین می‏فرماید:  «هر که نگاه‏هایش پاک باشد، اوصافش نیکو شود»؛ «کسی که عنان چشم خود را رها کند، زندگی‏اش را به زحمت می‏اندازد»؛ «کسی  که نگاه‏هایش پیاپی باشد، حسرت‏هایش دائمی و پیاپی خواهد بود»[10] و نیز فرمود: «بسا هوسی از نیم نگاهی حاصل  است»[11].   همچنین مراجعه کنید[12] به:   روابط دختران و پسران از نگاه قرآن و روایات پرسمان -> فروردین 1382، شماره 7" href="http://www.hawzah.net/hawzah/Magazines/MagArt.aspx?id=41874">) مجلات) - شیفته «حیا» هستم پرسمان -> اسفند 1384، شماره 42" href="http://www.hawzah.net/hawzah/Magazines/MagArt.aspx?id=44001">) مجلات) - چرا گناه می‏کنم؟ پیام زن -> دی 1382، شماره 142" href="http://www.hawzah.net/hawzah/Magazines/MagArt.aspx?id=25745">) مجلات) - نگاه آلوده و پیامدهای آن پرسمان -> مهر 1381، شماره 1" href="http://www.hawzah.net/hawzah/Magazines/MagArt.aspx?id=41673">) مجلات) - ما و شما        پاسدار اسلام -> آذر1379، شماره 228" href="http://www.hawzah.net/hawzah/Magazines/MagArt.aspx?id=16123">) مجلات) - ویژگی های عباد الرحمن (8) پرهیز شدید از انحرافات جنسی       [1] سوره نور، آیه 30. [2] مستدرک الوسائل ج 14 ص 269. [3] کیمیای محبت، ص 78. [4] الکافی، ج 5، ص 554. [5] وسائل الشیعه، ج 7، ص 76. [6] باب 104 از ابواب مقدمات نکاح حدیث 6. [7] مستدرک الوسائل ج 14 ص 269. [8] سوره اعراف، آیه 201 [9] غرر الحکم، ص 9122 - 9125 [10] تحف‏العقول، ص 97 [11] بحارالانوار، ج 71، ص 293 [12] شما می توانید برای یافتن مطالب دیگر پیرامون این موضوع به کتب ازدواج در اسلام شهید دکتر سید رضا پاک نژاد. فلسفه حجاب استاد شهید مطهری و نظام حقوق زن در اسلام شهید مطهری و فرهنگ برهنگی و برهنگی فرهنگی غلامعلی حداد عادل مراجعه کنید . ماهنامه کوثر ش 34، پرسمان ش 6 و 10 و 2 (تمامی این شماره ها در قسمت مجلات سایت موجود می باشد) و کتاب وسایل الشیعه کتاب نکاح ج 20 (چاپ مؤسسه آل البیت لاحیاء التراث) مطالب و روایات فراوانی در این زمینه دارند.